భారత్-చైనా సంబంధాల్లో కీలక పరిణామం

న్యూఢిల్లీ, ఆగస్టు 20, 2025 — 2020 గల్వాన్ లోయ ఘటన తర్వాత సంబంధాలు తీవ్రంగా దెబ్బతిన్న నేపథ్యంలో, భారత్ మరియు చైనా మధ్య నేరుగా విమానాలు, సరిహద్దు వాణిజ్య మార్గాలు, మరియు ఉన్నత స్థాయి సంభాషణలు పునరుద్ధరించేందుకు రెండు దేశాలు అంగీకరించడం ద్వారా ద్వైపాక్షిక సంబంధాల్లో కొత్త అధ్యాయానికి నాంది పలికింది.

చైనా విదేశాంగ మంత్రి వాంగ్ యీ భారత పర్యటనలో భాగంగా జాతీయ భద్రతా సలహాదారు అజిత్ డోవల్‌తో కలిసి 24వ ప్రత్యేక ప్రతినిధుల సరిహద్దు చర్చను నిర్వహించారు. ఆయన ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ మరియు విదేశాంగ మంత్రి ఎస్. జైశంకర్‌ను కలుసుకున్నారు. చైనా అధ్యక్షుడు జీ జిన్‌పింగ్ తరఫున వచ్చే షాంఘై కోఆపరేషన్ ఆర్గనైజేషన్ (SCO) శిఖరాగ్ర సమావేశానికి ఆహ్వానం అందించారు.

🔹 ముఖ్యమైన నిర్ణయాలు:

నేరుగా విమానాలు ప్రారంభం: విమాన సేవల ఒప్పందాన్ని నవీకరించి, నేరుగా విమానాలు తిరిగి ప్రారంభించేందుకు అంగీకారం.
సరిహద్దు వాణిజ్యం పునఃప్రారంభం: లిపులేఖ్ పాస్, షిప్కీ లా, నాథులా మార్గాల ద్వారా వాణిజ్యం తిరిగి ప్రారంభం.
వీసా సౌలభ్యం: పర్యాటకులు, మీడియా, వ్యాపార ప్రతినిధులకు ప్రయాణ సౌలభ్యం.
ఆధ్యాత్మిక సంబంధాలు: 2026లో కైలాస్ మానసరోవర్ యాత్ర పునఃప్రారంభం.
ยุత్కర సంబంధాలు: 2026 BRICS శిఖరాగ్ర సమావేశానికి భారత్ ఆతిథ్యం, 2027లో చైనా.
సరిహద్దు చర్చలు: శాంతియుత పరిష్కారం మరియు LAC వద్ద శాంతి కొనసాగించేందుకు నిబద్ధత.

🕰️ చారిత్రక నేపథ్యం:

ప్రాచీన కాలం: బౌద్ధ ధర్మం ద్వారా రెండు దేశాల మధ్య ఆధ్యాత్మిక సంబంధాలు. హ్యూన్‌త్సాంగ్, బోధిధర్మ వంటి పండితుల ప్రయాణాలు.
1950: చైనా ప్రజాస్వామ్య గణతంత్రాన్ని గుర్తించిన మొదటి దేశం భారత్.
1962: సైనో-ఇండియా యుద్ధం ద్వారా సంబంధాలు దెబ్బతిన్నాయి.
1988–2005: సంబంధాల పునరుద్ధరణ, వాణిజ్య ఒప్పందాలు.
2020: గల్వాన్ లోయ ఘర్షణ, 20 మంది భారత సైనికుల మృతి.
2023–2025: మోదీ-జిన్‌పింగ్ సమావేశాలు, తాజా పునరుద్ధరణ.

🌏 కొత్త అధ్యాయం:

ప్రధాని మోదీ వ్యాఖ్యానిస్తూ, “భారత్-చైనా మధ్య స్థిరమైన, అంచనా వేసే, నిర్మాణాత్మక సంబంధాలు ప్రాంతీయ మరియు ప్రపంచ శాంతికి దోహదపడతాయి” అన్నారు. వాంగ్ యీ కూడా “గతంలో జరిగిన సంఘటనలు ప్రజల ప్రయోజనాలకు అనుకూలంగా లేవు” అని అన్నారు.

ఈ పునరుద్ధరణ ఆసియా భౌగోళిక రాజకీయాల్లో కీలక మలుపు అని విశ్లేషకులు భావిస్తున్నారు.